Uziemienie agregatu prądotwórczego - czy jest potrzebne?

Agregaty prądotwórcze służą do wytwarzania energii elektrycznej w charakterze głównego lub rezerwowego źródła zasilania. Żeby korzystać z nich bezpiecznie, użytkownik powinien zapewnić ochronę przed porażeniem prądem. W tym celu należy zawsze uziemić agregat prądotwórczy. W przypadku agregatów przenośnych stosuje się do tego celu pręt uziemiający połączony z agregatem za pomocą izolowanego przewodu. Agregaty stacjonarne wymagają uziemienia zintegrowanego z systemem uziemiającym budynek. W tym poradniku przedstawiamy argumenty przemawiające za koniecznością uziemienia każdego agregatu prądotwórczego i dajemy jasne wskazówki, na co należy zwrócić uwagę przy wykonywaniu niezbędnych prac.

Czym jest uziemienie i dlaczego się je wykonuje?

Uziemienie w instalacjach elektrycznych odgrywa istotną rolę, zabezpieczając użytkowników i urządzenia oraz same instalacje przed potencjalnymi zagrożeniami.

Istnieją dwa główne powody jego stosowania: uziemienie pełni funkcję:

• ochronną – zapobiega porażeniu prądem elektrycznym,
• roboczą – umożliwia prawidłowe działanie wielu urządzeń elektrycznych – przykładem mogą być tu zasilacze komputerowe.

Dla potrzeb tego poradnika, skupimy się przede wszystkim na ochronnej roli uziemienia. Żeby zobrazować sposób jego działania, trzeba wiedzieć, że dla organizmów żywych zagrożenie stanowi nie tyle kontakt z prądem, co różnica potencjałów. Ziemia, a także poruszający się po niej człowiek czy zwierzę, ma potencjał elektryczny równy 0V. Urządzenia niskiego napięcia (np. 12V) nie stanowią niebezpieczeństwa, nawet jeśli dojdzie do kontaktu człowieka z tzw. częściami czynnymi, czyli pozostającymi pod napięciem. Taka różnica potencjałów po prostu jest zbyt mała, żeby zagrozić zdrowiu i życiu organizmu żywego.

Z kolei zwykłe urządzenia elektryczne, takie jak np. domowy czajnik czy pralka, potrzebują do pracy napięcia 230V. Jest to napięcie niebezpieczne dla człowieka, dlatego instalacje elektryczne, a także urządzenia elektryczne są zaprojektowane w taki sposób, żeby człowiek nie miał dostępu do części czynnych. Dodatkowo, w instalacjach elektrycznych stosuje się zabezpieczenia, takie jak wyłącznik różnicowo-prądowy oraz uziemienie, czyli specjalny przewód ochronny, dzięki któremu wyrównuje się potencjały. Przewód uziemiający połączony jest z ziemią, dzięki czemu stale utrzymuje potencjał 0V. Przyłącza się do niego gniazda elektryczne, a także metalowe elementy konstrukcji budynku, rury, wanny czy metalowe obudowy urządzeń elektrycznych. W ten sposób, stosując ochronę przeciwporażeniową, poprawia się bezpieczeństwo użytkowników instalacji elektrycznych.

Sprawdź też: ➡️ Jakie paliwo do agregatu? Diesel, benzyna czy LPG?

Czy uziemienie agregatu prądotwórczego to konieczność?

Agregat prądotwórczy to urządzenie, które wytwarza energię elektryczną. Przetwarza paliwo na energię mechaniczną dzięki pracy silnika spalinowego, a tę z kolei, w prądnicy, przetwarza na prąd. Choć w przeciwieństwie do pralki, lodówki czy piekarnika nie jest odbiornikiem, ze względu na produkcję energii elektrycznej, stwarza analogiczne, potencjalnie niebezpieczeństwo porażenia, jak każdy przewód czy odbiornik będący pod napięciem.

Nietrudno się więc domyślić, że dla ochrony zdrowia i życia, agregaty prądotwórcze wymagają uziemienia. Dla generatorów przenośnych, takich jak np. Proton 10000 360 Diesel (Dual), Proton Oasis 3 Diesel czy Proton 12000 230 Oasis Diesel stosuje się rozwiązania tymczasowe, podczas gdy agregaty stacjonarne traktuje się podobnie jak obiekty budowlane i uziemia systemowo.

Uziemienie agregatu przenośnego - jak to zrobić?

Nasze agregaty przenośne posiadają zacisk uziemiający, dzięki któremu można uziemić urządzenie szybko i łatwo. Do zacisku uziemiającego należy przyłączyć przewód izolowany o odpowiednim przekroju (minimalna zalecana średnica to 4,5mm). Drugi koniec przewodu łączy się z prętem uziemiającym, który ma postać gładkiego pręta stalowego. Minimalna długość pręta to 2,5m. Żeby wykonać uziemienie, należy wbić pręt w ziemię na taką głębokość, żeby jego zacisk uziemiający znajdował się tuż nad powierzchnią gruntu. Długość oraz grubość prętu uziemiającego powinna zostać określona przez specjalistę, na podstawie typu gruntu oraz wykonanego pomiaru rezystancji. 

Tak powstałe uziemienie zwiększa bezpieczeństwo użytkowania agregatu prądotwórczego. Nawet jeśli niepożądane napięcie pojawi się np. na obudowie generatora, zostanie ono zredukowane do zera dzięki połączeniu agregatu z ziemią za pomocą pręta i przewodu uziemiającego.

Czy zawsze da się skutecznie uziemić agregat przenośny?

Agregaty przenośne, które pełnią funkcję zasilania rezerwowego w domach jednorodzinnych, firmach czy warsztatach, a także stanowią jedyne źródło zasilania np. w domkach letniskowych czy leśnych chatach, praktycznie zawsze da się skutecznie uziemić. Doświadczony elektryk wykona wymagane uziemienie w taki sposób, że będzie stanowiło odpowiednie zabezpieczenie przed potencjalnym porażeniem.

Na pewne przeszkody można napotkać w przypadku agregatów przenośnych używanych tymczasowo. Problemy pojawiają się szczególnie podczas działań służb ratunkowych. Skuteczne uziemienie agregatu prądotwórczego może być trudne w ekstremalnych warunkach lub niestandardowych sytuacjach, np. kiedy agregat musi pracować na gładkiej, betonowej powierzchni (trudno wówczas wbić długi pręt w podłoże tak, żeby zapewnić zerowy potencjał). Są to jednak sytuacje, które dotyczą specyficznych zastosowań generatorów prądu – w przeważającej większości przypadków, agregat przenośny da się skutecznie uziemić.

Jak uziemia się agregaty stacjonarne?

Uziemianie agregatów stacjonarnych przebiega podobnie jak uziemianie budynków czy innych obiektów budowlanych. Oznacza to przede wszystkim:

• potraktowanie uziemienia agregatu prądotwórczego jako integralnej części systemu uziemiającego budynku. W konsekwencji uziemienie agregatu jest stałe i odznacza się stabilnością,
• zaprojektowanie uziemienia przez uprawnionego projektanta instalacji elektrycznej oraz wykonanie przez uprawnionego elektryka,
• spełnienie wszystkich wymagań wynikających z obowiązujących przepisów,
• wykonanie zgodnie z normami oraz ze sztuką budowlaną,
• trwałość połączenia uziemiającego.

Dobrze zaprojektowane i wykonane uziemienie agregatu prądotwórczego minimalizuje możliwość uszkodzenia urządzenia, a także ryzyko porażenia elektrycznego użytkowników i osób postronnych.

Sprawdź też: ➡️ Dobry agregat prądotwórczy – co go wyróżnia?