Agregaty prądotwórcze dla szkół – jak się przygotować?

Po wejściu w życie przepisów ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej rośnie rola szkół jako potencjalnych punktów wsparcia w sytuacjach kryzysowych. Choć przepisy nie nakładają wprost obowiązku zakupu agregatów prądotwórczych na placówki oświatowe, samorządy mogą uznać je za obiekty zbiorowej ochrony. Może to oznaczać konieczność technicznego doposażenia tych obiektów m.in. w niezależne źródła zasilania. Warto wiedzieć z wyprzedzeniem, co może się zmienić i jak się do tego przygotować.

Agregaty prądotwórcze w szkołach – co zmienia ustawa o ochronie ludności?

Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz.U. 2024, poz. 1907) nakłada na samorządy obowiązek wyznaczenia tzw. obiektów zbiorowej ochrony. Choć szkoły nie są wymienione wprost jako adresaci obowiązku, w praktyce to właśnie one – ze względu na swoją infrastrukturę i rozmieszczenie – najczęściej są typowane do pełnienia tej funkcji.

Przykładowo, wrocławski magistrat przekazał placówkom oświatowym zalecenie wyposażenia się w agregaty prądotwórcze. Cel? Zwiększenie gotowości technicznej w obliczu przerw w dostawie prądu, które mogą pojawić się w wyniku klęsk żywiołowych, cyberataków lub innych incydentów zagrażających bezpieczeństwu energetycznemu.

Status obiektu zbiorowej ochrony wymaga, aby szkoła dysponowała:

• systemem awaryjnego zasilania (agregat),
• możliwością utrzymania podstawowych funkcji (oświetlenie, ogrzewanie, łączność),
• zapleczem sanitarnym i lokalowym umożliwiającym krótkotrwały pobyt osób z zewnątrz.

Dlaczego szkoły mają być wyposażone w agregaty prądotwórcze?

Szkoły pełnią ważną rolę w infrastrukturze lokalnej – nie tylko jako placówki edukacyjne, ale również jako potencjalne centra pomocy w sytuacjach kryzysowych. Ich liczebność, rozmieszczenie oraz warunki lokalowe sprawiają, że naturalnie wpisują się w definicję obiektów zbiorowej ochrony.

Co przemawia za wyborem szkół?

• Rozbudowana infrastruktura – kuchnie, sale gimnastyczne, toalety, systemy nagłośnienia.
• Dobra lokalizacja – szkoły są rozmieszczone równomiernie w gminach i dzielnicach.
• Dostępność personelu – możliwość szybkiego uruchomienia placówki przy wsparciu lokalnych służb.

W razie awarii sieci energetycznej agregat prądotwórczy pozwala utrzymać:

• działanie ogrzewania i oświetlenia,
• pracę systemów alarmowych i łączności,
• zasilanie dla serwerowni, systemów informatycznych, kuchni, a nawet urządzeń medycznych, jeśli szkoła pełni funkcję punktu schronienia.

Dzięki temu szkoła może zostać wykorzystana np. jako tymczasowy punkt schronienia, miejsce zbiórki lub dystrybucji pomocy.

Warto podkreślić, że agregat prądotwórczy jest urządzeniem uniwersalnym, które znajduje zastosowanie nie tylko w sytuacjach kryzysowych, ale również w codziennym funkcjonowaniu szkoły. Chroni przed skutkami losowych przerw w zasilaniu i pozwala utrzymać ciągłość zajęć, pracy administracji czy systemów informatycznych. Dzięki urządzeniu awaria sieci nie musi oznaczać przestoju ani konieczności odwoływania lekcji.

Jak wygląda przygotowanie szkoły do zakupu agregatu?

Zakup agregatu prądotwórczego do szkoły to nie tylko decyzja sprzętowa. To proces, który wymaga uwzględnienia zarówno uwarunkowań technicznych, jak i formalnych obowiązków placówki. Urządzenie musi być odpowiednio dobrane, bezpiecznie zainstalowane i poprawnie udokumentowane, by mogło spełniać swoją funkcję w zgodzie z obowiązującymi przepisami.

W praktyce cały proces składa się z kilku etapów:

1. Audyt zapotrzebowania energetycznego

   Określenie, które urządzenia i systemy powinny być objęte zasilaniem awaryjnym (oświetlenie, systemy bezpieczeństwa, serwerownia, kuchnia). Na tym etapie ocenia się także, czy i w jakim zakresie konieczne będzie dostosowanie istniejącej instalacji elektrycznej.

2. Dobór odpowiedniego urządzenia

   Na podstawie wyników audytu dobierany jest agregat o parametrach technicznych dostosowanych do potrzeb konkretnej placówki, spełniający wymagania formalne.

3. Montaż i uruchomienie przez uprawniony zespół

   Instalacja agregatu powinna być wykonana przez specjalistów z odpowiednimi uprawnieniami. Profesjonalny wykonawca może również przeprowadzić w imieniu placówki formalności, np. zgłoszenia, uzgodnienia czy konsultacje z instytucjami nadzorującymi inwestycję.

4. Dokumentacja powykonawcza

   Ostatnim etapem całego procesu jest przygotowanie dokumentacji powykonawczej, która zawiera m.in. dane techniczne agregatu, schematy podłączenia i wymagane potwierdzenia zgodności. Dokumentacja jest niezbędna przy odbiorze inwestycji przez jednostkę samorządową, a także w przypadku rozliczania środków publicznych przeznaczonych na zakup lub montaż urządzenia.

W przypadku tego typu inwestycji najwygodniejszym rozwiązaniem jest powierzenie całości zadań jednemu wykonawcy – od audytu, przez dobór i montaż, po późniejszy serwis. Możliwość kontaktu z jednym, stałym partnerem technicznym zapewnia ciągłość wsparcia i bezpieczeństwo działania całego systemu, również wtedy, gdy po kilku miesiącach lub latach konieczna będzie konserwacja, naprawa lub szybki dostęp do części zamiennych.

Czy szkoła może uzyskać dofinansowanie na zakup agregatu?

Zakup i instalacja agregatu prądotwórczego może w określonych przypadkach zostać objęta finansowaniem lub dofinansowaniem ze środków publicznych. Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej przewiduje możliwość wspierania takich inwestycji przez organy administracji rządowej i samorządowej, m.in. w formie dotacji celowych. Z perspektywy szkoły warto uwzględnić ten aspekt już na etapie planowania zakupu.

Szkoły, które odpowiednio wcześnie opracują koncepcję techniczną i przygotują dokumentację przedwdrożeniową, mają większą szansę na szybkie pozyskanie środków, gdy tylko pojawi się stosowny nabór.

Proces realizacji obowiązku instalacji agregatu – krok po kroku

Współpraca przy dostawie i instalacji agregatu prądotwórczego obejmuje:

1. Zgłoszenie zapotrzebowania przez placówkę.
2. Audyt i dobór rozwiązania technicznego.
3. Wycenę i uzgodnienie zakresu prac.
4. Dostawę i montaż urządzenia.
5. Przeprowadzenie szkolenia (jeśli jest konieczne) i przekazanie dokumentacji powykonawczej.

Taki model współpracy znacząco ogranicza liczbę działań organizacyjnych po stronie szkoły i pozwala sprawnie zrealizować całą inwestycję.

Czy obowiązek zakupu agregatów obejmie inne miasta?

Wrocław wprowadził oficjalne zalecenia dotyczące wyposażenia szkół w agregaty prądotwórcze. Choć trudno dziś przesądzać, czy podobne działania podejmą inne samorządy, pamiętajmy, że obowiązek zabezpieczenia placówek wynika z przepisów ogólnokrajowych. Możliwe więc, że kolejne regiony będą wdrażać regulacje w tym zakresie. Szkoły, które już teraz zainteresują się możliwością zakupu i montażu agregatu prądotwórczego oraz opracują wstępną koncepcję zastosowania urządzenia, będą lepiej przygotowane na szybkie działanie, gdy pojawią się konkretne przepisy lub lokalne wymogi. Zwiększa to szansę na sprawną realizację zamówienia i ewentualne ubieganie się o środki publiczne, jeśli taki mechanizm zostanie uruchomiony.